Er zijn in Nederland 358 soorten bijen. Zij zorgen voor de bestuiving van gewassen en zijn vooral voor de fruit-, groente- en zaadteelt essentieel. In ons land is 90% van het grondgebied voor bijen niet meer geschikt om in te leven. Van de bijensoorten in Brabant is er zo’n 20% inmiddels uitgestorven, nog eens 30% wordt met uitsterven bedreigd. Daarom heeft de provincie Noord-Brabant het initiatief genomen om, samen met een groot aantal maatschappelijke organisaties, het tij te gaan keren.
Zonder bijen hebben de landbouw en de samenleving als geheel een groot probleem. Van de belangrijkste gewassen wordt 75% door bijen, samen met hommels en vlinders, bestoven. Zo dragen de honingbij en de wilde bij voor meer dan een miljard euro per jaar bij aan de productie van groente en fruit in Nederland. In ons land is 90% van het grondgebied voor bijen niet meer geschikt om in te leven. De meeste bijensoorten zouden ook in Brabant te vinden moeten zijn, maar dat is niet het geval. Het gaat hier zelfs sterk achteruit met de bijenstand. Bijensoorten zijn de laatste jaren sneller achteruit gegaan dan andere flora- en faunagroepen. Van de 200 bijensoorten in Brabant is er zo’n 20% inmiddels uitgestorven. Nog eens 30% wordt met uitsterven bedreigd.
De provincie Noord-Brabant gaat met een groot aantal maatschappelijke organisaties, waaronder de Vlinderstichting, ZLTO, Brabantse Milieufederatie, Centrum voor Landbouw en Milieu, en HAS intensief samenwerken om het tij te keren. De provincie heeft hiervoor in de afgelopen jaren € 1.200.000,- ter beschikking gesteld. Met het Meerjarenprogramma Bijenimpuls voor Brabant 2015 – 2018 (of Herstelplan voor de Bij in Brabant) willen de projectpartners kennis over bijen delen, gewasbeschermingsmiddelen gericht inzetten en het voedselaanbod voor bijen vergroten. In de afgelopen paar jaar hebben ze al 30 uiteenlopende projecten opgezet om de leefomgeving in met name het buitengebied te verbeteren. De provincie geeft alvast het goede voorbeeld: van de 550 km aan provinciale bermen wordt 500 km al ecologisch beheerd. Verbeterpunt is nog dat het bloemrijker mag worden. Het is de enige maatregel die op grote schaal bijen kan voorzien in voedsel, nestplaatsen en verbindingen voor verspreiding van bijen.
In de bebouwde kom is het redelijk gesteld met de bijen. Maar het buitengebied van Brabant is voor de bij nog niet optimaal. Er zijn te weinig bloemen in het buitengebied en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is ook een probleem. Door akkerranden te verrijken met bijvoorbeeld klaprozen, korenbloemen en klaversoorten worden wilde bijen aangetrokken, maar ook akkervogels zoals de kwikstaart en de veldleeuwerik.
Met de 64 gemeenten in Brabant zoekt de provincie Noord-Brabant naar mogelijkheden voor meer ecologisch en bijvriendelijk wegbermbeheer binnen gemeentegrenzen. Studenten van de HAS hebben een toolbox ontwikkeld met tips voor gemeenten, met informatie over het bijvriendelijk inrichten en beheren van gemeentelijk groen. En een aantal partijen werkt aan de ontwikkeling van een digitale landkaart waarop alle bomen van Nederland staan. Dat helpt gemeenten bij het oplossen van het tekort aan voedsel voor bijen. In een later stadium worden zo ook struiken en kruidenvegetatie (bloemen) in kaart gebracht.
Je kunt zelf ook het nodige doen door de tuin met ander groen in de wijk of het buitengebied te verbinden. Het aanplanten van de vlinderstruik, hemelsleutel, ijzerhard, kamperfoelie en tijm zorgt voor voedsel in de vorm van nectar. En met brandnetel, pinksterbloem, kardinaalsmuts, vuilboom, hulst en wegedoorn wordt de rupsenpopulatie bevorderd.
Meer tips en informatie vind je op brabant.nl en Vlinders en bijen
