Voor de eerste keer in haar functie zal de nieuwe burgemeester van Etten-Leur, mevrouw Miranda de Vries, op Koppermaandag de Kopperprent in ontvangst nemen in het Nederlands Drukkerij Museum. Deze Kopperprent krijgt een jaar lang een speciale plaats in de kamer van de burgemeester. Uiteindelijk komt de prent in de Koppermaandag Galerij in het Oude Raadhuis.
Ontwerp dit jaar van de hand van Cees Smolders
Eén van de oudste medewerkers van het museum en handzetter van afkomst, Cees Smolders, ontwierp deze keer de Kopperprent. Op basis van oude houtgravures uit een ver verleden, die deel uitmaken van de collectie van het museum, creëerde Smolders een bijzondere prent. De prent werd gedrukt in het Grafisch Druk Atelier, onderdeel van het museum.
Kom naar de uitreiking!
Voor deze bijeenkomst bent u van harte uitgenodigd.
Datum en tijd: 8 januari om 10.30 uur
Locatie: Het Nederlands Drukkerij Museum, Leeuwerik 8, Etten-Leur
Wat is Koppermaandag?
Vanaf de Middeleeuwen waren veel ambachtslieden aangesloten bij een Gilde. Een Gilde was eigenlijk een soort vereniging van mensen die hetzelfde beroep uitoefenden. Tevens zorgde het Gilde voor de uitwisseling van kennis en ervaring tussen de aangesloten leden. Op de eerste maandag na Driekoningen, ook wel ‘Koppermaandag’, werden de zogenaamde Gildebrieven voorgelezen. In deze brieven stonden o.a. de privéleges die de Gilden hadden verworven. Voor de rest van de dag werd er feest gevierd. Ook voor alle Drukkersgilden uit ons land was de eerste maandag na Driekoningen de traditionele feestdag. Deze dag wordt al sinds de 15e eeuw Koppermaandag genoemd. De naam vindt zeer waarschijnlijk zijn oorsprong in het begrip ‘kopperen’ wat ‘feestvieren’ betekent. Toen in de 18e eeuw de gilden werden afgeschaft, dus ook het Drukkersgilde, hielden de letterzetters en boekdrukkers toch de traditie van Koppermaandag in stand.
Wat is een Kopperprent?
Al sinds de 15e eeuw resulteerde dat in het drukken van zogenaamde ‘Kopperprenten’ of ‘Rijmprenten’, die aan relaties werden gestuurd. De eerste vermeldingen van dit soort prenten dateren uit de 14e eeuw en zijn ongetwijfeld nauw verwant met de maandag na Driekoningen. Mede door het verlies aan politieke betekenis van de gilden zijn ook een aantal tradities verdwenen. Niet in het minst versterkt door de snel voorgaande industriële revolutie en het invoeren van andere gebruiken, waarden en normen. De in grote oplages vervaardigde kerst-en nieuwjaarskaarten namen de plaats van de originele Kopperprenten over. Na de Tweede Wereldoorlog groeide het historisch besef over het verlies van de verschillende druktechnieken uit het verleden en dus ook het belang van de historische prenten. In 1948 werd de Kopperprent weer in ere hersteld, eerst in Haarlem, later in Arnhem en Gouda. Een jaar later volgden steden in Drenthe, Zeeland en Groningen.
Wat is een houtgravure?
De houtgravure is een procedé om in boekdruk illustraties te drukken. Het beleefde in de 19e eeuw een grote bloei. Er zijn kenmerkende verschillen tussen een houtsnede en een houtgravure. De houtgravure wordt gegraveerd met een burijn, ‘gestoken’, in de kopse kant van een hard houten blok. Hierdoor is een zeer verfijnde tekening mogelijk, terwijl een houtsnede gegutst wordt in een zachte houten plaat en meestal een grover resultaat oplevert. Voor houtgravures worden harde houtsoorten gebruikt zoals kersenhout en buxus. Houtgravures zijn over het algemeen vrij klein en bereiken grijstinten met behulp van vele ‘arceringen’. Grotere prenten kunnen worden gemaakt door verschillende blokken samen te klemmen. Houtgravures werden meestal in zwart afgedrukt, maar in kleur drukken is ook mogelijk. Voor elke nieuwe kleur moet echter een apart blok gemaakt worden, dat met grote nauw- keurigheid moet aansluiten op de andere en er is steeds een nieuwe drukgang nodig.
Uitreiking Kopperprent in Etten-Leur
Vanaf de oprichting van het Nederlands Drukkerij Museum in Etten-Leur in 1976 werd de traditie door de oprichter van het museum, Paul Valentin, in ere hersteld. Soms werden de ontwerpen voor deze prenten vervaardigd door de medewerkers van het museum. In een aantal gevallen werden de ontwerpen gemaakt door grafische ontwerpers of kunstenaars uit de directe omgeving van Etten-Leur. Traditiegetrouw wordt de eerste druk van deze prent jaarlijks uitgereikt aan de burgemeester van Etten-Leur, beurtelings in het Stadhuis, dan wel in het Nederlands Drukkerij Museum aan de Leeuwerik 8 te Etten-Leur.
Bron: Nederlands Drukkerij Museum
