Halverwege de bestuursperiode kijken het college en de raad met de kadernota 2025 vooruit naar de komende jaren.
Zij gaan ervoor om het raadsprogramma en de acties die daar uit gekomen zijn, te realiseren. Er staat veel in de steigers en voor de ambities van de toekomst zijn goede voorbereidingen getroffen. Daarbij geeft het college wel aan: “We moeten realistisch zijn, onze financiële positie is onzeker”. Dat geldt niet alleen voor gemeente Etten-Leur, maar helaas -met het terugschroeven gelden vanuit het Rijk- ook voor vele andere gemeenten in Nederland.
Goede basis voor Etten-Leur
Het college blijft gemotiveerd om goed voor de toekomst van Etten-Leur te zorgen. Daarom kijkt het gemeentebestuur, dus het college samen met de gemeenteraad, in deze kadernota naar een goede balans: ambities uit het raadsprogramma uitvoeren en tegelijkertijd behoedzaam sturen. Er moet namelijk rekening gehouden worden met wat de toekomstige financiële situatie op de lange termijn voor Etten-Leur betekent. Burgemeester Marina Starmans licht toe: “We blijven investeren in de gemeente, maar moeten ook kritisch kijken naar de uitgaven.” Om voldoende woningen te garanderen, de verkeersafwikkeling te verbeteren en om onze voorzieningen op niveau te houden, besloten college en raad met elkaar om dit in fases op te pakken. Met soms lange termijn investeringen waar nu de voorbereidingen voor getroffen worden. Er wordt hard gewerkt aan een goede basis voor de toekomst van Etten-Leur. Ambitieus en behoedzaam.
Geen noodrem, blijven investeren, waakzaam blijven
Uit het raadsprogramma werden al verschillende ambities afgerond. Voorbeelden hiervan zijn de Woon-Zorgvisie, de Sportvisie, woningbouwprojecten als Kloostervelden en Hoge Neerstraat, de Centrumvisie, regelingen voor vergroening van bedrijventerreinen en de Mobiliteitsvisie. Nog veel meer is in uitvoering of staat in de steigers. Dat is een mooi resultaat tot nu toe. In de kadernota staan enkele ontwikkelingen die financiële gevolgen hebben. Het komende half jaar is nog voor een aantal zaken geld nodig, bijvoorbeeld de nota maatschappelijke accommodaties. Wethouder Schouw vult aan: “En er zijn nog ambities en investeringen voor de lange termijn waar rekening mee gehouden moet worden. Een voorbeeld hiervan is de ondertunneling en de aanleg van randwegen. We willen als college wil niet aan de noodrem trekken, maar wel waakzaam blijven.” Zij blijven investeren in gemeente en gemeenschap. Wel worden vanaf september voor de drie domeinen (het fysieke en sociale domein en dienstverlening/ bedrijfsvoering) maatregelen voorbereid. Bij de begroting aan het einde van het jaar worden de eerste uitkomsten hiervoor gedeeld. Dan hoopt de gemeente ook meer duidelijkheid te hebben over de afspraken met het nieuwe kabinet en dus over de financiële positie vanaf 2025.
Vooruitblik op basis van voorjaarsnota kabinet zorgelijk
De gemeente vindt het belangrijk om aandacht te besteden aan het betrekken van inwoners, ondernemers en andere partners bij het opstellen van visies en uitwerking van beleid. Dit gebeurt in samenwerking en afstemming met de gemeenteraad. Voor veel ontwikkelingen die daar uit voortkomen staan de gemeente en het gemeentebestuur in de startblokken om de plannen uit te gaan voeren. Echter, de financiële positie is dus onzeker. Het Rijk kort in totaal € 2,3 miljard op het gemeentefonds. Om deze tekorten te kunnen dekken moet er kritisch naar de inkomsten en uitgaven gekeken worden. Het is belangrijk om een gezonde spaarpot te houden en bewust te zijn en blijven van risico’s die op de gemeente afkomen. Het doel van het college is om voor 2025 een sluitende begroting te presenteren. Voor 2026 en verder lopen de tekorten verder op.
Hogere bijdrage van inwoners
Bij de jaarlijkse benchmark van gemeenten, een vergelijking onderling, bleek dat er in Etten-Leur nog ruimte zit bij de heffing van de onroerendezaakbelasting (OZB). En dat voor een gemeente met een hoog voorzieningenniveau. Wethouder Rene Verwijmeren daarover: “Gezien de financiële situatie stelt het college voor de OZB in 2025, 2026 en 2027 extra te verhogen met 5%. Wij zijn ons ervan bewust dat dit geen populaire maatregel is. Maar gezien de kwaliteit en kwantiteit van de voorzieningen in Etten-Leur, vinden we dit in deze financiële positie een verantwoord voorstel.” Daarmee wordt overigens slechts een deel van het te verwachten tekort opgevangen.
Gedachtewisseling over gevolgen en maatregelen bij de begroting
Het college en de gemeenteraad gaan bij de behandeling van de kadernota van gedachten wisselen over een aantal mogelijke gevolgen van een negatieve financiële positie in de toekomst. Ook de VNG riep gemeenten op om zichtbaar te maken welke gevolgen het heeft als er steeds meer aan de financiële basis van gemeenten getornd wordt door het Rijk. De VNG roept op om met name kritisch te kijken naar taken die de afgelopen jaren naar gemeenten toe zijn gekomen. Zonder voldoende middelen kunnen die niet uitgevoerd worden zoals gemeenten dat zouden willen. Ook wordt bij de behandeling nog gekeken naar besparingen die sinds 2020 uitgesteld zijn en die onze verenigingen en maatschappelijk organisaties raken. Maar ook neemt het college graag met de gemeenteraad het uit- of afstellen van lange termijn investeringen en het bijstellen van ambities onder de loep. Tot slot kijkt de gemeente uiteraard ook naar de huidige bedrijfsvoering en de keuzes die daarin gemaakt zijn en kunnen worden om kosten te drukken.
